EHNE Bizkaiako hiru ordezkarik parte hartuko dute VIII. Konferentzian eta La Via Campesinako Emakumeen Asanbladan

  • 2023 - Aza - 16

La Vía Campesina munduko nekazarien mugimenduak VIII. Nazioarteko Konferentzia egingo du Bogotan, Kolonbian, 2023ko abenduaren 1etik 8ra, “Krisi globalen aurrean, elikadura-subiranotasuna eraikitzen dugu, gizateriarentzako etorkizuna ziurtatzeko” lelopean. Bizkaiko EHNEk hiru ordezkarik hartuko dute parte nazioarteko batzar orokorrean eta LVCko emakumeen artikulazioaren esparruan. Nazioarteko Konferentziak erabakiak hartzeko, aztertzeko, ebaluatzeko eta planifikatzeko eremu kolektibo garrantzitsuena dira mundu osoko eskualdeek antolatutako 182 erakunde nazionalentzat, lurrik gabekoak, emakumeak, landa-langileak, migratzaileak, arrantzaleak, artzainak, herri indigenak eta dibertsitateak ordezkatzen dituztenentzat. Afrika, Amerika, Europa eta Asiako 82 herrialdetan, nazio-, eskualde- eta kontinente-mailan. Nazioarteko konferentzietan, 10 eskualdetako ia 500 ordezkarik hartzen dute parte, eta landa-eremuetako aniztasunari eragiten dioten hainbat gai eztabaidatu eta aztertu izan dira. La Via Campesinak hor definitu, eguneratu eta lantzen ditu bere ekintza-ildo estrategikoak, erakunde kide berriak aztertu eta berresteaz gain, barne-funtzionamendua eztabaidatu eta kanpaina berriak abiarazteaz gain. La Via Campesina antolatzen aritu den 30 urteetan nazioarteko zazpi Konferentzia egin dira. Lehena Monsen egin zen, Belgikan, 1993an. Bertan, lehen aldiz, Iparraldeko eta Hego Munduko nekazarien borroken indarra eta elkartasuna arrakastaz batu ziren, eta Elikadura Subiranotasuna proposatu zen Nekazari Nekazaritzaren proposamen zehatz gisa, agronegozioaren aurrean. 1996an Mexikon egindako Konferentzian, mugimenduak erantzun sendoa eman zuen merkataritza libreko itunen eta Munduko Merkataritza Erakundearen aurka. Indiako Konferentzian, 2000. urtean, emakumeen rola eta parte-hartze politikoa aitortu ziren Emakumeen Nazioarteko lehen Batzarra egin zenean, eta Nekazari eta Herri Feminismoaren haziak erein ziren. 2004ko Brasileko Konferentzian, Afrikako kontinentea La Via Campesina-rekin elkartu zen, eta bi eskualdetan antolatu zen. Afrikak hainbat borroka eta antolaketa-modu ekarri zituen, ingurumen-justiziaren aldeko eta estraktibismoaren, kolonialismoaren eta arrazakeriaren aurkako borroka indartuz. 2008an, Mozambikekoan, Nazioarteko Kanpaina – “Nahikoa da Emakumeen aurkako Indarkeriarekin” – abiarazi genuen, tresna pedagogiko gisa gure erakundeen barruan, bai eta gizarteekin hitz egiteko ere, patriarkatuaren eta indarkeria-mota guztien aurkako borrokan. Kanpaina hau mugimendu osoak hartu du.
2013an, Indonesian, Konferentziak gazteek mugimenduaren barruko zeregin eta egitura ezberdinetan duten parte-hartze zabala nabarmendu zuen. 2017an, Derion, Euskal Herrian, lehen aldiz, gure erakundeetako 50 ordezkarik osatutako talde bat bildu zen hitzaldiarekin batera, sexu- eta genero-aniztasunari buruz eztabaidatzeko. 2023an, gure hamargarren eskualdea aterako dugu ofizialki, Afrika Iparraldeko eta Eskualde Arabiarra (ARNA), Palestina, Maroko eta Tunisiako hainbat erakunde bilduko dituena, gerra eta gose testuinguruak dituzten herri arabiarren borrokak nabarmentzeko. Nazioarteko VIII. Konferentziaren esparruan, Gazteen 5. Batzarra eta Emakumeen 6. Nazioarteko Batzarra egingo dira. Eztabaidarako, elkartrukerako, prestakuntzarako eta erresistentzia-estrategia komunak eraikitzeko gune garrantzitsuak dira. Emakumeen eta gazteen papera funtsezkoa izan da 30 urteko historia duen mugimenduarentzat, indartu egin du eta erronka garrantzitsuak ere ekarri ditu. Gaur egun, Via Campesina funtsezko mugimendua da politika publikoen aldeko borrokan, nekazariak eskubideen subjektutzat eta Elikadura Subiranotasunaren, nekazaritza-erreformaren, nekazarien ekoizpen agroekologikoaren, nekazarien hazi-sistemen eta nekazarien eta herritarren feminismoaren garrantzitzat har ditzaten. Zutabe horiek bat datoz Nekazarien Eskubideei eta Landa Eremuetan Lan egiten duten Beste Pertsona Batzuei buruzko Nazio Batuen Adierazpenarekin (UNDROP). Adierazpen hori 2018an onartu zen, eta nekazarien mugimenduaren borroken eta antolaketaren ondorioz lortutako lorpen handia da. Pandemiaren ondoren, La Via Campesinak Elikadura Subiranotasuna berretsi du, gosearen, gerren, klimaren eta osasunaren krisien aurrean benetako alternatiba bakarra den aldetik. Gaur egun, inoiz baino gehiago, nekazaria eta bere aniztasun guztia eskubideen eta aldaketen subjektu gisa aitortzearen garrantzia nabarmentzen dugu. Haien zeregina funtsezkoa da beren lurraldeetan justizia sozial eta klimatikoaren alde borrokatzen duten gizarteetan, langileentzako elikagai osasungarriak eta eskuragarriak eskainiz. Gure ustez, posible da landa-ingurunean duintasunez bizitzea balio humanistak landuz, lurra sendatuz eta zainduz, eta bizitza onuraren aurretik jartzeko borrokatuz

Liburua: “Las Cosechas Del Futuro – Cómo La Agroecología Puede Alimentar Al Mundo”, de Marie-Monique Robin

  • 2023 - Abu - 02

“Ez dago pestiziden irtenbide erabat alternatiborik. Nola elikatzen dugu jendea? Pestizidarik gabe ekoizten hasten bagara, % 40ko baja izango dugu produktuetan, eta % 50eko igoera kostuetan “, dio J. R. Buisson Danone Taldeko idazkari ohiak. Eta iturria bilatu nahi izan nuen, noski, nekazaritzako elikagaien industriaren ordezkaria arduratu baitzen topa egiteaz. Neurri batean, Buissonek aurkeztutako ehunekoen baliozkotasuna egiaztatzeko izan zen, liburu hau sortu zuen ikerketari ekin bainion. Margaret Thatcherren “There is no alternative” esamolde ahaztezina, duela hogeita hamar bat urtetik hona, “arma erretoriko beldurgarri” bihurtu da, elite ekonomikoek komunikabide guztietan errepikatzen zutena, egia errebelatu bihurtzeraino “:” Ez dago alternatibarik kapitalismoari, merkatuari, globalizazioari, desarautze finantzarioari, soldata baxuari, deslokalizazio industrialari, babes sozialak bertan behera uzteari “. “Zer egingo zaio, errealistak izan behar dugu, ez dago pestiziden alternatibarik”. Baieztapen hori Monsantoren komunikazio-tresna gogokoenetako bat da, 1998ko ekainean prentsak lelo horrekin betetzen zuena: “Milurteko berri baten hasieran gaude, eta denok goserik gabeko goiz batekin amesten dugu. Amets hori lortzeko, esperantzak dakartzan zientziari harrera egin behar zaio. Bioteknologia etorkizuneko tresna da. Bere onarpena gelditzea luxu bat da, gosez dagoen munduak ezin duena onartu “. Argudio moralizatzaile horrek -nor ausartzen da “teknologiei”, pestizidei edo GEOei aurka egiten, gosearen gona konpon baitezakete? -, ordea, eremu ilun bat du, ahazten dutena erabiltzen dutenek: duela mende erditik hona nekaezin sustatutako eredu agroindustrialak ez du lortu “mundua elikatzea”. Elikadura eta Nekazaritzarako Nazio Batuen Erakundearen (FAO) arabera, 2010ean, 925 milioi pertsonak zuten gosea, eta urtero, desnutrizioak 7 milioi haur hiltzen ditu. “Goseak eragindako dozenaka milioi gizon, emakume eta haurren suntsipena gure mendeko eskandalurik handiena da. Bost segundotik behin 10 urtetik beherako haur bat hiltzen da gosez. Aberastasuna gainditzen duen mundu batean. Gaur egun, munduko nekazaritza 12 mila milioi gizaki elikatzeko moduan dago, egungo biztanleriaren bikoitza. Orduan ez gaude halabeharraren aurrean. Gosez hiltzen den haur bat eraildako haur bat da “dio Jean Zieglerrek. Liburu hau prestatuz, dozenaka murrizketa berrirakurri nituen, urteetan metatuak eta planetaren bilakaerarekin lotuak. Gaika sailkatu nituen: “krisi klimatikoa”, “biodibertsitatearen krisia”, “urarena”, “elikagaiena”, “energetikoa”, “sanitarioa”, “finantzarioa”. Argi gorriak pizten dira eremu guztietan. Estu-estu lotuta dauden krisi horiek sistema ekonomiko suntsitzaile baten adierazgarri dira, eta, paradigma aldatu ezean, gainbeherara eramango gaitu. FAOren arabera, nekazaritza ekoizpena % 70 handitu beharko da 2050ean munduan egongo diren 9 mila milioi biztanleak elikatu nahi badira. Nola lortu planetaren baliabideak behin betiko agortu gabe? Hori da liburu honek erantzun nahi duen funtsezko galdera. Marie-Monique Robin

11 urteko mutiko nekazaria, agroindustriaren eta Elikadura Subiranotasunaren aurkako hitzaldi inspiratzailea eskaintzen [TED Conferences – “Zabaltzeko moduko ideiak”]

  • 2017 - Ira - 07

«Hola, mi nombre es Birke Baehr y tengo 11 años, hoy vengo a hablar de lo que está mal en nuestro sistema de alimentos». «Primeramente, me gustaría decir que estoy muy sorprendido de lo fácil que es convencer a los niños, a través de campañas de publicidad, anuncios en las escuelas públicas y en todos los lugares, me parece que las corporaciones siempre están tratando de inducir a niños como yo, para que convenzan a sus papas de comprarles cosas que no son buenas para nosotros o el planeta; especialmente los niños más pequeños son atraídos por envolturas coloridas y juguetes de plástico». «Tengo que admitirlo, yo solía ser uno de ellos, yo también pensaba que toda la comida que consumimos viene de esas granjas de los cuentos, donde los puercos se enlodan y las vacas pastan todo el día; lo que descubrí es que esto no es verdad». «Empecé a investigar sobre el tema en el internet, en libros, en documentales, en viajes con mi familia y descubrí el lado oscuro del industrializado sistema de alimentos. Primero, hay semillas y organismos genéticamente modificados, esto es cuando una semilla es manipulada en un laboratorio para un propósito no intencionado por la naturaleza, como tomar el ADN de un pescado y ponerlo en el ADN de un jitomate. No me malinterpreten, me gustan el pescado y los tomates, pero esto es muy desagradable….». Más información relacionada: CAFOs: https://toxtown.nlm.nih.gov/espanol/locations.php?id=87

Hamar egun Brasilgo Via Campesinarekin [Antxoka Agirre]

  • 2015 - Mai - 20

[Más abajo, una pieza en castellano] Lehen sektoreari gehiegi begiratu gabe bizi denak ere badaki kuadrillako pare bati otar bidez ortutik zuzenean ekartzen dizkiotela barazkiak. Esnearen inguruan egon diren gatazken berri ere izango zuen akaso. Edo konturatu da labela duen tomatea harria baino gogorrago egoten dela normalean. Begia gehiago zorroztuko balu, ordea, bertako nekazari askok apustua egin duela ere ikusiko luke, eta harrituta geldituko litzateke apustu horren dimentsio politiko eta eraldatzaileaz, akaso. Horretara eraman gaituzte EHNE-Bizkaia, Bizilur eta Etxaldek Brasilera, begia zorroztera. Gehiegi begiratu gabe bizi den horrek labela duen tomatea baztertu eta «en rama» deritzona –Eroskin erosi badu «sortakoa » ere jar dezake txarteltxoan– erosiko du hurrengoan, bigunagoa, baina zaporerik gabea izan arren. Eta hurrengoan «Raf» motakoa, jateko modukoa, baina haragirik gabea, edo «Cherry» hori, tomatetik bezainbeste mahatsetik duena. Eta pentsatuko du, agian, ez dela tomate garaia, baina «aizu, tomaterik gabeko entsalada bat, hori ez da fundamentua » esango dio bere buruari. Izan daiteke gehiegi begiratu gabe bizitzea hautatu duelako, edo beste interes batzuk dituelako, edo ezarrita dauden kontsumo ohituren indarragatik, edo nekazaritza ekologikoarena burges txikien moda mistiko bat iruditzen zaiolako, edo topikoetatik haratago iristeko tarterik hartu ez duelako, baina ez dio buelta gehiago emango kontuari. Begiak zorroztuko balitu, ordea, ikusiko luke apirilaren 17an Nekazarien Borrokaren Eguna izan dela munduan, eta elikadura burujabetzaren alde egiten dela borroka hori. Edo AEBak eta Europar Batasuna euren arteko merkataritza liberalizatzeko TTIP akordioa ari direla fintzen; sekretuak direla negoziazioak, eurodiputatuei ere ez zaiela aitortzen dokumentazio hori publiko egin eta zabaltzeko aukera, baina, aldi berean, multinazionalek euren tokia dutela mahaian. Negoziazio horien barruan, egunotan Europar Batasunak 19 transgenikoren komertzializazioa baimendu duela ere irakurriko luke, agian. Edo, jakingo luke 2017an Euskal Herrian ospatuko dela Via Campesinaren mundu mailako Konferentzia. Via Campesina izena ezaguna suertatuko zaio akaso, baina izana kontu lausoagoa irudituko zaio ziurrenik. Ez du jakingo munduko mugimendu sozial handiena dela, Afrikako, Amerikako, Europako eta Asiako 73 herrialdeko eta 164 erakundeko (tartean EHNEBizkaia; jatorriaz, Basque Country/Spain dio VCren webguneak) 200 milioi nekazari, abeltzain eta artzain biltzen dituena. «Hiru mugimendu bakarrik daude mundu mailan antolatzea lortu dutenak: kapitalismoa, Eliza eta Via Campesina », entzun dugu hainbat aldiz egunotan Brasilen. Aurtengo irailean Emakumeen Mundu Martxa Euskal Herritik pasako da. 2016an Europako kultur hiriburu izango da Donostia. Eta 2017an munduko nekazarien bilgune bihurtuko da Euskal Herria. Bada zerbait. HAMAR EGUN BRASILEN Apirilaren 8tik 19ra, Etxalde, EHNE-Bizkaia, Bizilur eta Brasilgo Via Campesinaren ekimenez, eta Lakuaren Garapenerako Lankidetzaren Euskal Agentziaren, Gipuzkoako Foru Aldundiaren Nazioarteko Garapenerako Lankidetza Zuzendaritzaren eta Europar Batasunaren finantziazioarekin, euskal ordezkari zenbait Brasilen egon gara elikadura burujabetzaren inguruan garatu dituzten esperientzia batzuk ezagutzen. Euskal Herriko baserritarren mugimenduko ordezkariak (EHNEBizkaia eta Etxalde), sindikatuetakoak (ELA eta LAB), instituzionalak (Udalbiltza, Ezkio-Itsasoko alkatea, Bilboko zinegotzi bat, Gipuzkoako Foru Aldundia), eskualde eta udal garapen agentzietako ordezkariak eta teknikariak (Mutrikuko Udaleko Tokiko Garapena, Urola Garaiko Garapen Agentzia, Tolosako Tolomendi Landa Garapeneko Agentzia, eta Aramaio eta Gatzagako proiektuak), mugimendu sozialak (Bilgune Feminista, Ernai eta Euskal Herriko Eskubide Sozialen Karta), EHUko irakasleak ( Soziologia eta Kazetaritza Sailetatik) eta Bizilurreko kideak joan gara taldean. 17 lagun, ordezkaturiko erakundeak edo proiektuak baino pertsona gutxiago, gastuak kontrolatu eta emaitza biderkatzaile bat lortu nahian. Diziplina anitzeko taldea, nork bere alorrean ekarpentxoa egiteko xedearekin, anitza, baina batez ere animosoa, hartutako neke-lanak gorabehera, beti prest azaldu dena. Brasil, herrialde bat baino, kontinente bat da. 200 milioi biztanle ditu eta 8,5 miloi kilometro koadro. Antolatzaileek banatu diguten gidan jasotzen denez 28 alderdi politikok dute ordezkaritza bertako Ganbera Legegilean; mugimendu sozial eta sindikatuen zerrenda are luzeagoa da, eta nekazaritzarekin zerikusia duten plan, programa nahiz erakunde publikoen izen eta akronimoek bi letra zopa egiteko ematen dute. Ez da lan erraza, bada, bertako errealitatearen irudi osatu eta zehatz bat eskaintzea, baina antolatzaileek ahalegina egin dute, baita lortu ere, programa benetan potente bat lotuz. Mugimenduetako ordezkariak, sindikatuetakoak, ordezkari instituzionalak, establimendu zein kanpamenduetako jendea, kooperatibistak, ingeniariak eta teknikariak, unibertsitateko irakasleak eta ikasleak, etab. Hamar egunetan hemezortzi hitzaldi izan ditugu; bakoitzean, batezbestean, hiruzpalau hizlariren azalpenak entzun, galderak egin eta eztabaidatzeko tartearekin. Esperientzia zenbait bisitatzeko aukera ere egon da, teoria adibide praktikoekin osatzeko: MSTk eraikiriko Florestan, Fernandez eskola, Sao Paulo ondoan; azoka ekologikoa, Porto Alegren; arroz organikoa lantzen duen kooperatiba, Dorado do Sulen; arroz eta barazki organikoak lantzen dituzten establimenduak, Nova Santa Ritan eta Viamaon; lurrak okupatu dituen kanpamendua, Passo Fundon; ogia lantzen duen emakume nekazarien kooperatiba txikia, Sagrada Familian; hazi kreolak ekoiztera bideraturiko kooperatiba, Sao Miguel do Oesten; nekazari feministen komunitatearekin bazkaria eta bazkalondoa, Quilombon; Biogasa ekoizten duen komunitatea, Itaparangan; mugimendu feministak eraikiriko formazio zentroa, Chapecon; Universidade Federal Frontera do Sulera bisita, Chapecon baita ere; edota Sao Pauloko Udaletxera eginiko bisita. Toki guztietan hartu gaituzte etxean bezala, eta toki bakoitzean sekulako bizipozarekin partekatu dute euren esperientzia. Honela, informazio baliagarri mordoa jaso dugu, dela Euskal Herrira ekar litezkeen praktika edo ideiak direlako, dela norberarentzat baliagarriak diren istorio, emozio edo grinak eskaini dizkigutelako. Brasil, herrialde bat baino, kontinente bat da, eta batetik besterako distantziak ez dira geurean bezalakoak. Batez ere hegoaldeko hiru estatutan bakarrik ibili garen arren (26 dauzka Brasilek), eta tartean bi barne hegaldi egon badira ere, ordu mordoa joan dira mikrobusean, Christian eta Paolo handiak gidari genituela, atzera eta aurrera. Eta ordu hauek ere ez dira alferrik galdu. Lo kuluxka batzuk egiteko ez ezik, elkarren berri jakiteko eta brasildarrengandik jasotako informazio tonak elkarrekin barneratzeko aukera polita ere izan dira. Euskal Herriko Eskubide Sozialen Karta; PNAEaren moduko zerbait Euskal Herriko eskoletako jangeletan aplikatu ote litekeen; TIPPak Europako haragi ekoizleen amaiera ekarri dezakeela; arrautzen barra kodeetan ekoizteko moduaz jasotzen den informazioari buruzkoak; norbaitek etxeko ortuan landaturiko senda belarrak; horiek hizpide. «Camponeses, camponesas ¡Viva San Fermin!». Txiste txarrak egin eta adar-jotzerako ere ez da aukerarik galdu, noski. Beste askorako tarterik ez da egon; churrasqueria bat edo beste, mate dezente, gaucho ikuskizun bat, delegazioko kideren batek oso gertutik ikusi zuena zartailu eta guzti, “A Vida No Sul” telebista saioak egin zigun elkarrizketa, bertako kuadrilla handi baten urtebetetze afaritzar surrealista (besteak beste musika bandak Clavelitos jo zuen euskaldunon ohoretan), caipirinharen bat, barruan trago bat hartzen ari ginela Sao Pauloko poliziak itxi zuen diskoteka bat ere bai (ez genuen ulertu zergatik izan zen, baina ez […]