Elikaherria – Elikadura Burujabetza – Soberanía Alimentaria

Soberanía Alimentaria. La Vía Campesina, Kontsumo eraldatzailea, Agroekologia, Komunalak, Nekazarien borrokak
Aldundiak eta emakumeen erakundeek “Laguntza-tresnak emakume baserritarrentzat” gida egin dute

Bizkaiko Foru Aldundiak lan-mahai bat sortu du Etxaldeko Emakumeak, Landan XXI eta Saskia elkarteekin. Lankidetza horren ondorioz, “Emakume baserritarrei laguntzeko tresnak” dokumentua argitaratu da. Gida honetan, emakume baserritar batek ekintzailetzaren ideia duenetik lan-bizitzaren amaierara arte jaso ditzakeen laguntza nagusiak jasotzen dira. Gida atal hauetan banatuta dago: Bizkaian nekazaritzaren sektorean sartzea pentsatzen ari diren gazteak. Lanean ari diren eta nekazaritza-enpresan hobekuntzak egin nahi dituzten emakume baserritarrak. Lanean ari diren emakume baserritarrak, une jakin batean beste pertsona batek laguntzea behar dutenak. Nekazaritza Politika Bateratuaren (NPB) laguntza nagusiak eskuratu nahi dituzten emakume baserritarrak. Euskadiko nekazaritzako elikagaien, arrantzaren eta basoen industriak eraldatzeko eta digitalizatzeko laguntzak. Emakume Nekazariaren Estatutua. Titulartasun partekatua. Ekintzailetza eta prestakuntza. Landa-ingurunean proiektu bat bultzatu nahi duten emakume baserritarrak. ↓ Deskargatu “Laguntza-tresnak…

Greenpeace: “Tenperatura jaistea: Haragiaren eta esnearen industriak larrialdi klimatikoari galga jartzea”

↓ Deskargatu txostena (gaztelaniaz) ↓ [Greenpeace] Haragiaren eta esnearen industriak sekretu handi bat ezkutatzen du: metano-emisio handiak. 1910 eta 2015 artean, okelaren eta esnekien ekoizpena eta kontsumoa nabarmen handitu zen. Abeltzaintza da giza jatorriko metano-iturririk handiena. Haragiari eta esnekiei lotutako metanoa murrizteak eragin erabakigarria izango du planeta epe laburrean berotzen den abiaduran. Klima-aldaketa katastrofikoa saihesteko, erregai fosilak pixkanaka desagerrarazteaz gain, funtsezkoa da metano-isuriak murriztea, haragiaren eta esnearen sektorea azkar eraldatuz. Azken hamarkadetan munduko elikadura-sistemaren emisioak handitzen lagundu duen bigarren faktore garrantzitsuena abeltzaintza-produkzioaren hazkundea izan da, hazkunde demografikoaren atzetik. Txosten honek erakusten du 2025etik 2050era bitartean haragi- eta esne-industriak jarraitu ahal izango lituzkeen bide desberdinak beroketa globala bizkortzeko edo geldiarazteko, alternatiba bakoitzak ondorio handiak izango ditu milioika pertsonaren biziraupenerako eta planetako…

Liburua: “Planeta prekarioan. XXI. mendeko krisi eta erresistentzien kronikak” (Pello Zubiria)
[Argia] Liburu honetan, 2002an hasi eta hogei urtez Pello Zubiria Kamino kazetariak ARGIAko Net Hurbil sailean idatzitako ehunka artikuluren aukeraketa bat aurkituko duzu. Baina ez erratu, hau ez da bilduma bat. Edo ez behintzat bilduma soil bat. ARGIAn liburu hau egten tematu baldin bagara, gaurko eta biharko mundua hobeto ulertzeko balio dezakeela ikusten dugulako da. Planetako kontinente guztietako gertaerak, historiak, bizipenak, datuak eta analisiak topatuko dituzu orrialdeotan, lastorik gabeko idazkera fin eta zorrotza erabilita. Hiztegiarekin eta probokazioarekin solasean, irakurlea harrapatzen du egileak, izenburutik hasi eta azken esaldira arte. “Zubiriak aberats eta boteretsuen indarkeria eta zinismoa ikertzen ditu oro har. Aldi berean, garbi erakusten digu jende xeheei dien enpatia, sufritzen duena salatzeko edo beraiek sortu iniziatibak gogoratzeko. Hitz batez, idazleak jende…

Europako Kontuen Auzitegia: “Nekazaritza ekologikoa EBn: hutsuneek eta inkoherentziek eraginkortasuna kentzen diote politikari”

Nekazaritza ekologikoa elikagaiak ekoizteko nekazaritza-metodo bat da, eta substantzia eta prozesu naturalak erabiltzen ditu. Batzordeak helburutzat hartu du EBko nekazaritza-lurren %25 nekazaritza ekologikoan aritzea hemendik 2030era bitartean, eta horrek jauzi nabarmena dakar 2022ko %10,5arekiko. Egiaztatu dugu EBk nekazaritza ekologikorako duen estrategiak ez zuela elementu garrantzitsurik, hala nola helburu kuantifikagarriak eta aurrerapenak neurtzeko modalitateak. Nekazaritza ekologikorako EBko funtsek –2014-2022an 12.000 milioi baino gehiago– ekologikoki landutako lurren azalera handitzen lagundu dute, baina ingurumen- eta merkatu-helburuak behar bezala kontuan hartu gabe. Gainera, datuen murrizketak zirela eta, ezin izan zen politikaren eragina ebaluatu. Hainbat gomendio eman ditugu EBko funtsen estrategia eta eraginkortasuna hobetzeko sektore ekologikoarentzat. Laburpena I Nekazaritza ekologikoa elikagaiak ekoizteko nekazaritza-metodo bat da, eta substantzia eta prozesu naturalak erabiltzen ditu. Horrela, biodibertsitate handiagoa…

57. Nyéléni Buletina (2024 Iraila)

Editorial   Un nuevo marco comercial basado en la soberanía alimentaria Destacados 1   Ya es hora de cambiar el modo de comerciar a nivel mundial Destacados 2   Mercados territoriales: Cadenas alimentarias que construyen comunidades más fuertes Cuadro 1   Un sistema comercial cuya prioridad sean los derechos de los campesinos Cuadro 2   Breve historia de las juntas de comercialización agraria Cuadro 3   Repensar la regulación de los mercados agrícolas para la transición agroecológica en Europa Voces desde el campo 1   Marruecos: apropiación de la soberanía alimentaria para los mercados Voces desde el campo 2   Política india de apoyo a los precios Voces desde el campo 3   Ley de orientación agrícola de Malí Voces…

Liburua: “Haziak: Zergatik eta nola egin zureak” (Miguel Arribas Kelo eta Marc Badal)
[Argia] Zer da hazi bat? Etxerako elikagaiak sortzeko oinarria; komunitateetan belaunaldiz belaunaldi egin den hautatze lan kontzientea, espezie bakoitzaren gustuko ezaugarriak iraunarazteko; mundu mailan jokatzen den buruaskitasuna vs desjabetzea borroka; Euskal Herriko klimaz eta kulturaz mintzo zaigun alea; barazkiak, lekaleak, zerealak, loreak garatzen ikustearen plazera; bizitzaren zikloa osatzea eta berrabiaraztea… Hori guztia eta gehiago ikasiko dugu praktikatik, izan ere, Miguel Arribas Kelo eta Marc Badal-en liburu honek azalpen zehatzak ematen ditu gure baratzeetako 60 espezieren haziak egiteko: nola zaindu bakoitza haziak eman ditzan; uzta nola eta noiz bildu; haziak ongi hautatzeko jarraibideak; behar bezala kontserbatzeko nola garbitu eta gorde… Dani Blancoren 211 argazkiek hazi ñimiñoenak ere oso handi erakusten dizkigute. Hazigile batek bere begiz sekula ikusi ez dituen moduan ezagutuko…

GRAIN: “Biointsumo korporatiboak: agroindustriaren negozio toxiko berria”

90eko hamarkadaren amaiera arte, Monsanto pestizida kimikoak ekoizten eta saltzen zituen enpresa bat izan zen. Horiek izurriteak azkar eta bereizi gabe ezabatzen dituzte, eta hori oso egokia da monolaborantza-eremu handietarako, askotan erabiltzen baitira. Baina suntsitzaileak dira giza biodibertsitaterako eta osasunerako. Monsantok ez zuen inoiz pestizida ez-kimikoekiko interesik izan, Bacillus thuringiensis (Bt) mikroorganismoarekin egindakoak bezalakoak. Biopestizida deiturikoek eragin motelagoa dute, eta egokiak dira eskala txikiagoko ekoizpen mota baterako. Laboreak kontu handiz monitorizatzen dira, eta beharrezkoa denean bakarrik aplikatzen da produkturen bat. Hain arriskutsuak ez diren arren, biopestizidek irabazi gutxiago sortzen dituzte korporazioentzat, normalean patente industrialen kontroletik kanpo geratzen baitira. Monsantok Bt-an zuen interesa ingeniaritza genetikoaren hasierarekin batera agertu zen. Konpainia konturatu zen landareetan Bt geneak sar zitzakeela, eta toxina etengabe eta…

NBEren txostena: “Gosearen zifrak etengabe altu mantentzen dira hiru urtez jarraian”

733 milioi pertsona inguruk igaro zuten gosea 2023an, hau da, munduan 11 pertsonatik batek eta Afrikan bostetik batek, Nazio Batuetako bost erakunde espezializatuk gaur argitaratu duten Munduko elikadura-segurtasunaren eta nutrizioaren egoerari buruzko azken txostenaren (SOFI) arabera. Gosearen eta pobreziaren aurkako munduko aliantzarako Hogeien Taldeak (G-20) Brasilen egindako ministro-bileraren testuinguruan aurkeztutako urteko txostenak ohartarazten du mundua oso urrun dagoela 2030erako 2. Garapen Jasangarriaren Helburua (Gose zero) lortzetik. Txostenak erakusten duenez, munduak 15 urte egin du atzera, eta 2008-09koekin aldera daitezkeen azpizentrazio-mailak izan ditu. Esparru espezifikoetan aurrerapen batzuk egin diren arren, hala nola hazkundea atzeratzea eta amagandiko edoskitze esklusiboa, pertsona kopuru kezkagarri batek elikagai-segurtasunik ezari eta malnutrizioari aurre egiten jarraitzen du, munduko gose-mailak hiru urtez jarraian gelditu baitira, 2023an 713 eta 757…

Ontziratutako entsaladen %81ek pestizida hondakinak ditu

Aztertutako 26 entsalada ontziraturen marketatik, 5ek baino ez dute kutsadurarik, Frantziako 60 Millions de Consommateurs aldizkariak 2024ko martxoan argitaratutako eta Justicia Alimentariak aipatutako ikerketaren arabera. Bonduelle, Florette, Les Crudettes, Aldi, Lidl, Carrefour edo Monoprix entsaladak poltsan ikuskatu ondoren, emaitzak esan zuen ia produktu guztiek “kantzerigeno, mutageniko edo ugalketarako toxiko” (CMR) gisa sailkatutako pestizidak zituztela. Ikerketak plastikoan edo paperean ontziratutako entsaladak aztertu zituen (letxuga klasikoa eta iceberg, baita kalonjeak ere), tipologia guztietakoak. Frantziako markak (Bonduelle, Florette, Les Crudettes) eta supermerkatu-kate handien banatzaile-markak (Aldi, Lidl, Carrefour, Monoprix, Intermarché, E. Leclerc, etab.). Nekazaritza intentsiboko edo ekologikoko landareak izan edo ez, kontua zen jakitea pestizida-hondakinik ba ote zuten eta zer kantitatetan, baremo ulerterraz bati jarraituz: 0 puntuaziorik baxuena eta 20 puntuaziorik altuena. Grafikoari begiratu…

Greenpeace: “Hondartzarik gabe geratu gara klima-aldaketagatik, baina oraindik konponbidea dago”

Greenpeacek hondartzetako egoera kezkagarriaz ohartarazi du, baita klima-aldaketak horietan izango duen eraginaz ere. Erakunde ekologista horren arabera, itsas mailaren igoeraren kalkuluek Gipuzkoako hondartzen % 70i eta Bizkaikoen % 45i eragingo diete. [Greenpeace] Talde ekologistak txosten bat egin du Espainiako Estatuko hondartzen egoerari buruz eta autonomia-erkidego bakoitzeko itsasertzaren arrisku nagusiei buruz. Hego Euskal Herriari dagokionez, Greenpeacek lau “puntu beltz” nabarmendu ditu euskal kostaldean: Urdaibaiko Guggenheim museoaren proiektua, Petronorren lantegia Arena hondartzaren ondoan, Lemoizko zentral nuklear zaharraren lurretan arrain-haztegia jartzeko proiektua, eta Getarian hegalaburra gizentzeko etxalde baten proiektua. “Hirigintzaren boometik proiektu gutxirekin bizirik iraun zuen itsasertza izan arren, gune babestu bateko adibiderik txarrenetako batek mehatxatzen du: Urdaibaiko Biosferaren Erreserbako bigarren Guggenheim museoak. Beste puntu beltzetako bat Petronorrek Barbadun itsasadarrean duen lantegia da….

1 2 15