> COAGek kanpaina bat hasi du «Granja hau ez da esnea» lelopean, Soriako Noviercas herrian proiektatutako 20.000 behiko megagranjaren aurka.
Bai, gizartea eta erakundeak sentsibilizatzeko kanpaina bat da, Europako esne-munstro handiena Sorian martxan jartzea saihesteko. Hala erabaki zuen COAGen esne-sektoreak, ekoizpen-guneetako arduradun nagusiak Madrilen bildu zirenean. Bileran, Valle de Odieta sozietate mugatuak Soriako Noviercas udalerrian martxan jarri nahi duen 20.000 behiko makro-abeletxearen proiektuak ekonomian, gizartean eta ingurumenean duen eragin bortitza aztertu zen.
> «Esne-munstro» horrek inpaktu handiak eragingo lituzke.
Halaxe da. Inpaktuari buruzko txostena COAGeko Zerbitzu Teknikoek egin dute, Lurraren Lagunak erakundearekin lankidetzan, eta ekimen basati horrek Espainiako Estatuko esne-sektorearentzat, Gaztela eta Leongo landa-ingurunearentzat eta inguruko ingurumenarentzat dituen ondorio kaltegarriak nabarmentzen ditu. Azkenean, Noviercaseko ustiategia 20.000 behiren erroldarekin hasiko balitz lanean, urtean 179.740.000 litro esne ekoiztera irits liteke, eta horrek inguruko 432 ustiategi ordezkatuko lituzke (Gaztela eta Leongo ustiategi guztien herena) edo, bestela esanda, landa-ingurunean 726 lanpostu zuzen suntsituko lituzke.
> Arriskuak ez dira esnetarako behien sektorera mugatzen, ingurumenean ere inpaktu handiak eragingo lituzke.
Planteatutakoa bezalako ustiategi batek 4-6,35 milioi litro ur kontsumituko lituzke egunean, erabilera zuzenak barne, hala nola behiek edango luketen ura; eta zeharkakoak, hala nola ustiategiaren garbiketa, jezteko sistemak eta abar. Kontsumitutako ur kopuruak Soria hiriko biztanle guztien kontsumoa gaindi lezake, egunean 6,15 milioi litro inguru.
> Hondakin organikoen gaia ere hor dago...
Ingurumen- eta osasun-arazo larriak sor litezke. Ustiategi horrek 368.000 tona gorotz inguru ekoitziko lituzke urtean, hau da, 4,4 milioi pertsona inguru. 20.000 behiek Gaztela eta Leongo biztanle guztien hondakin organikoen ia bikoitza sortuko lukete, eta ia 50 aldiz Soriako biztanle guztiek sortutakoak. Hondakin organiko kopuru hori biltegiratzeak eta tratatzeak isuriak eta ihesak gertatzeko arriskua dakar. AEBko esperientziak erakusten duenez, mota horretako makro-abeltzaintza-ustiategiak hedatuago daude, eta kalte larriak jasan ditzakete ibilguek, edateko urak, osasun publikoak, faunak eta beste jarduera ekonomiko batzuek, hala nola turismoak.
> Zer ekimen planteatu ditu COAGek proiektu honen aurrean?
Datozen asteetan, COAG Kongresuan ordezkaritza duten talde politikoekin bilduko da, ekimenaren eraginari buruzko txostenaren emaitzak azaltzeko, ezezko biribila eskatzeko eta ustiategien dimentsioari muga jarriko dion araudi erregulatzaile bat planteatzeko, abeltzaintza-jardueraren iraunkortasun ekonomikoa, soziala eta ingurumenekoa bermatzeko eta nekazaritzako eredu soziala eta profesionala sustatzeko. Kanpaina hori Bruselara ere eramango da, Espainiako europarlamentariekin eta Europako Parlamentuko taldeekin bilera sorta bat eginez.
> Sinadura bilketa bat ere jarri du martxan.
COAGen edozein bulegotara joanda edo internet bidez sina daiteke, change.org orriaren bidez. Sinadurak bilduz, makro-etxaldea instalatzeari uko egin zaiola eta horren aurka dagoela adieraz daiteke, hainbat arrazoirengatik. Alde batetik, lehen aipatu diren kalte sozioekonomikoak eta horrek ingurumenean izango lukeen eragina daude. Manifestuak azpimarratzen du, halaber, megaproiektu horrekin sendotuko litzatekeela Espainiako Estatuan esne-ekoizpenaren egitura-aldaketa,
esne-kuotak dira, eta produkzio-geruza intentsiboenetan ekoizpena kontzentratzeko joera du. Horrek desoreka handia sortuko luke ustiategien artean, esnearen sektore estrategiko baten barruan. Era berean, gure erakundeek (Europar Batasunekoak, estatukoak, autonomikoak eta udaletakoak), merkatua desarautzeko politiken bidez, esne-sektoreko ekoizpen-eredua aldatu nahi dutela ohartarazi da. Horregatik, manifestua sinatzen duten eta proiektua berehala gelditzeko eskatzen duten irabazleei dei egiten diet, esne-merkatua arautzeko apustua egin dezaten, sektorearen iraunkortasun ekonomikoa, soziala eta ingurumenekoa eta ekoizpenaren kontrola bermatzeko.
> COAG izan zen esne-kuotak amaitzearen aurka agertu zen Estatuko erakunde bakarra, eta horrek ekarriko zituen arriskuez ohartarazi zuen, orain tamalez egiaztatzen den bezala.
Noviercas-en proiektua ekoizpen-kuoten sistema ezabatuz eta merkatuak desarautuz baino ez da posible. Esne-kuotak amaitu zirenetik (2015eko apirilaren 1a), Espainiako estatuan % 10 jaitsi da esne-ustiategien kopurua, 2016ko abenduan 17.084 izatetik 15.368 izatera igaro baita. 2.000 ustiategi inguruk ezin izan dituzte jatorrian ekoizpen-kostuen azpiko prezioak jasan.
Etxalde 26an argitaratutako artikulua
