Espainiako Estatuko eguneroko elikagaiek gutxienez 130 plagizida dituzte, aurreko urtean baino % 23 gehiago, Kontsumo, Elikagaien Segurtasun eta Nutrizioko Espainiako Agentziaren (AESAN) Plagiziden Hondakinak Kontrolatzeko Programaren azken datuen arabera. Datu horiek 2023koak dira, eta Ekologistak Martxan taldeak aztertu ditu.

 ↓ Deskargatu txostena ↓ 

Detektatutako 130 plagizidetatik, 60 Europar Batasunak baimendu gabeko substantziak dira; 15 ordezkatu beharreko substantziak dira, efektu kantzerigenoak dituztelako, ugalketarako toxikoak, disrupzio endokrinokoak edo ondorengo hiru ezaugarrietatik bi betetzen dituztenak: iraunkortasuna, biometaketa eta toxikotasuna; 49 disruptore endokrinoak dira (EDC), sistema hormonalari kalte egiten diotenak; eta 15 substantzia per eta polifluoratuak dira (PFAS), oso toxiko iraunkorrak, osasun-arazo larriekin lotzen direnak.

Legezko mugatik gora kutsatutako laginen ehunekoa txikia izan bazen ere ( % 1,73), Ekologistak Martxan taldeak urrats bat harago doa eta elikagaietan detektatzen diren plagizidak aztertzen ditu. Azterketa hori garrantzitsua da, izan ere, baimendu gabeko plagiziden, ordezkagaien, disruptore endokrinoen eta PFASen kasuan, hartutako edozein kopuru arriskutsua izan daiteke osasunerako. Gainera, koktel toxiko ezjakina osatzen dute guztiek, eta komunitate zientifikoak ohartarazi egiten du.

Zifretan, elikagaien % 37k plagizida hondakinak zituzten, eta portzentaje hori % 41era igotzen da fruta eta barazkien kasuan. Kasuen % 24an, bi pestizidak edo gehiagok batera kutsatzen zituzten laginak. Fruta batzuetan, hala nola mandarinetan edo piperretan, kutsadura anizkoitza da, eta 9 plagizida detektatu ziren pieza berean. Mandarinen kasuan, aztertutako laginen % 70 plagizida bik edo gehiagok kutsatuta zeuden, eta horrek koktel-efektua izateko arriskua zuen.

Elikagaien jatorriak eragina du haiek kutsatzen dituzten plagiziden toxikotasunean. Inportatutako elikagaien % 10ek baimendu gabeko plagizidak dituzte, toxikoagoak; tokiko elikagaietan, berriz, % 4,70ek dute debekatutako pestizida horien lagina. Hala ere, beste plagizida batzuetan, hala nola disruptore endokrinoetan, ordezkapenak egiteko hautagaietan eta PFASetan, kutsadura handiagoa da Espainiako produktuetan.

Osasunerako arriskua

Datu horiek erakusten dute Espainiako biztanleek oso arrisku handia dutela pestizidekiko elikaduraren bidez, eta hori arriskutsua da biztanleriaren osasunerako, elikagai horiek ekoizten dituzten pertsonentzat eta naturarentzat.

Nekazaritza Ministerioak urteetan jarraitu duen norabidea aldatu behar du, eta Espainiako Estatuan ekoitzitako elikagaiak toxikorik gabeko produktu gisa bereizten lagundu behar du, produktu horiek ekoizten dituzten pertsonak duin eta osasuntsu bizi daitezen. Horren ondorioz, hobetu egiten dira egungo muga-zergen moduko borroka komertzialei aurre egiteko behar den elikagai-subiranotasuna eta natura.

Ekologistak Martxan taldeak sasoiko elikagaiak aukeratzea gomendatzen die herritarrei, fruta eta barazkiak kontserbatzeko erabiltzen diren plagiziden zati bat eta tokikoak saihestuz, distantzia handietara egiten den garraioaren inpaktua saihesten baitute.

Ahal den guztietan, pestizidarik gabe kontsumitzea komeni da, baina ez da ahaztu behar elikagaiak toxikorik gabe jatea herritar guztien eskubidea dela, ez elite baten pribilegioa.