Mercosurrekin egindako merkataritza-itunaren aurkako jarrerak gora egiten du Europan

Aste honetan, Europa osoko nekazarien elkarteetako kideek, horien artean EHNE Bizkaiako kideek, Bruselako kaleetara eraman dute Europar Batasunaren eta Mercosurren arteko merkataritza akordioaren aurkako jarrera. Bitartean, Espainiako, Alemaniako eta Portugalgo gobernuek azeleragailua zapaldu dute ituna lehenbailehen sinatzeko.

ECVC-Asanblada-2024-04

Egia esan, Europar Batasunak Mercosurreko herrialdeekin (Brasil, Argentina, Paraguai, Uruguai eta Bolivia) duen akordioaren aurkako jarrera gero eta handiagoa da. Michel Barnier Frantziako lehen ministroak Bruselan esan duenez, "egungo baldintzetan, akordio hau ez da onargarria Frantziarentzat, eta ez da onargarria izango". "Frantzia bezalako herrialde baten jarrera kontuan ez hartzea gomendatzen dut", esan du Ursula von der Leyen Europako Batzordeko presidentearekin izandako bilera amaitu ostean. Ia aldi berean, Frantziako 600 parlamentarik baino gehiagok EB-Mercosur merkataritza libreko akordioaren proiektuaren aurka daudela adierazi diote Von der Leyeni, "EBko nekazariak behar bezala babesten ez dituelako".

Frantzian ere, Confederation Paysanne hainbat manifestazio egin ditu Mercosurren aurka Bruselan, Parisen eta Frantziako hegoaldean. Bestalde, Nekazaritza Ekoizleen Sindikatuen Federazio Nazionalak (FNSEA) mobilizazioak iragarri ditu Frantziako «departamentu guztietan», botere publikoei ohartarazteko akordio hori indarrean jartzeak «ondorio lazgarriak» izango lituzkeela Frantziako nekazaritzan. Landa Koordinazioak (CR), sektoreko bigarren sindikatu handiak, 19 nekazari-kontzentrazio deitu ditu datorren astearterako prefekturen aurrean (Gobernuaren ordezkaritzak), eta protestak «puntu estrategikoetara» zabaltzeko mehatxua egin du.

Erakunde ekologista nagusiek ere merkataritza-itunaren aurkako aldarria egin dute. Greenpeacek adierazi duenez, EBren eta Mercosurreko herrialdeen arteko merkataritza-akordio batek berotegi-efektuko gasen emisioa handitzea eragingo luke, eta bateraezina da klimari buruzko Europako eta nazioarteko legediarekin. Talde ekologista urrunago joan da: EBko gobernu batek edo Europako Parlamentuak inpugnatu dezake akordioa Europako Justizia Auzitegian.

Europako Kontsumitzaileen Elkarteak (BEUC) ere adierazi duenez, "tamalez, akordio honek EBko estandarrak betetzen ez dituzten produktuen, hala nola haragiaren, merkataritza bultzatuko du, EBko aztarna klimatikoa murrizteko eta dieta osasungarriagoetara aldatzeko ahaleginak oztopatzeaz gain".

Espainiako Estatuan, Nekazari eta Abeltzainen Elkarteen Koordinakundeak (COAG) berretsi egin du akordio horren aurka dagoela, Europako nekazaritza-ereduan "eragin izugarria" duelako eta EBko kontsumitzaileen elikadura-segurtasunerako arriskuak daudelako. Koordinakundeak egindako ikerketa baten arabera, Amerikako hegoaldeko konotik Europara iritsiko liratekeen muga-zergarik gabeko 78.000 tona behi-haragik EBn 2 milioi behi ume-hazle ezabatzea ekarriko lukete. Txerri-aziendak, azukre-erremolatxak eta fruta eta barazki jakin batzuek ere Mercosurren ekoizpenen lehia desleialaren eragina jasango lukete.

Euskal Herrira etorrita, EHNE Bizkaiak behin eta berriz eskatu du "Mercosurrekiko merkataritza libreko akordioari buruzko negoziazioak berehala bertan behera uzteko eta gaur egun negoziatzen ari diren merkataritza libreko gainerako akordio guztiak atzeratzeko". Sindikatuak merkatuaren erregulazioa eta merkataritza-praktika desleialei buruzko zuzentarauaren (UTP) inplementazio eraginkorra aldarrikatzen ditu: "Gure diru-sarrerak nekazaritzako prezioen menpe daude, eta onartezina da prezio horiek finantza-espekulazioaren eta inbertsio-funtsen mende egotea".

Akordioaren ondorioak

1. Akordioaren testuaren arabera, Mercosurreko herrialdeek kendu egingo lituzkete EBtik inportatutako ondasunen % 90etik gorako muga-zergak, manufakturatutako produktuak eta produktu industrialak barne, hala nola pestizidak, errekuntza-motorra duten automobilak eta plastikoak. Horren truke, EBk Mercosurretik inportatutako salgaien % 90 baino gehiagoko muga-zergak murriztuko lituzke, eta nekazaritzako inportazioen % 80 baino gehiago liberalizatuko lituzke, hala nola behi-haragia, etxeko hegaztiak, azukrea eta bioetanola.

2. Europar Batasunean, abeltzainek oso araudi zorrotzak bete behar dituzte animalien osasunari, iraunkortasunari, animalien ongizateari eta elikagaien segurtasunari dagokienez. Arau horiek oso garestiak dira ekoizleentzat, baina Europako kontsumitzaileentzat kalitate- eta segurtasun-maila handiak bermatzen dituzte. Aitzitik, Mercosurreko herrialdeek ez dute araudi baliokiderik aplikatzen animalien iraunkortasunaren eta osasunaren arloan, eta, horri esker, beren produktuak gero eta merkeagoak dira merkatuan.

3. Zenbait aurreikuspenen arabera, akordioak aukera emango du urtean 99.000 tona abelburu sartzeko EBra. Horietatik, zati handi bat Espainiako eta Frantziako merkatuetara bideratuko da, Europako haragi-kontsumitzaile handienetako bi. Europako abeltzainentzat, Europako arau zorrotzak betetzea kostu gehigarria da animalien azpiegituran, elikaduran eta maneiuan, eta ez da merkatuko prezio altuagoekin konpentsatzen. Hala ere, produktu horiek Amerikako herrialdeetan kostu baxuan egoteak neurri handi batean tokiko ekoizpeneko haragiaren eskaria murriztuko du, eta horrek prezioen jaitsiera eragingo du, Espainiako Estatuko abeltzainen diru-sarrerei zuzenean eragingo diena. Lehiakortasuna galtzeak abeltzain asko ustiategiak ixtera behartuko ditu, landa-enpleguari eta eremu horietako ehun sozioekonomikoari eraginez.

4. Ingurumenaren ikuspegitik, MERCOSUReko nekazaritza-produktuak sartzeak areagotu egingo du europarrek kontsumitzen dituzten haragi-produktuen karbono-aztarna, Hego Amerikatik garraiatzeak CO2 gehiago isurtzea baitakar. Horrek atzerakada handia ekarriko du Europako nekazaritza eta abeltzaintzako sektoreak lortutako berotegi-efektuko gasen isurien murrizketan.

5. Gainera, MERCOSUReko abeltzaintzan pestizidak eta antibiotikoak erabiltzeak, non araudiak ez diren EBn bezain murriztaileak, horien kontsumoaren ondoriozko gaixotasunen arriskua areagotuko du. Izan ere, Mercosurreko herrialdeetan erabiltzen diren produktu fitosanitarioen % 27 debekatuta daude EBn.